دولت قرآن (تأمّلی نو بر معانی ثانوی استفهام با تکیه بر غزلیات‌حافظ و آیاتی از قرآن‌کریم)

نویسندگان

  • فرشید وزیله عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد صحنه، دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران
چکیده مقاله:

  مقالة حاضر با بررسی مقولة «استفهام» و معانی ثانوی آن در بلاغت عربی و فارسی به این حقیقت دست­ یافته ­است که نتایج بررسی و حتّی گاهی شاهد مثال­های بسیاری از این آثار تکراری می­باشد؛ به­گونه­ای که پس از جمع­بندی و حذف موارد تکراری به این نتیجه می­رسیم که معانی ثانوی استفهام در کتب بلاغی عربی در 35 عنوان مشترک و در کتب بلاغی فارسی در 32 عنوان مشترک مطرح شده­اند. این در­حالی است که با مطالعه و بررسی شعر و ادب­فارسی می­توان به شواهدی از سؤال دست­یافت که قابلیت دسته بندی در هیچ کدام از عناوین مطرح شده در آثار بلاغی عربی و فارسی را ندارد و عنوانی جدید برای آن می­بایست وضع نمود؛ از این میان، حافظ به­واسطة دولت قرآن در این زمینه نیز دستاوردهای متفاوتی را کسب ­نموده ­است؛ به عبارت دیگر، حافظ با اشراف بر اسلوب­های بلاغی قرآن­کریم و تأسّی از شگرد­های پرسش­سازی آن، به این توانمندی دست­ یافته ­است که سؤالات خود را در معانی و عناوینی به­کار ببرد که در دیگر کتب بلاغی و ادب فارسی پیشینة کاربرد ندارد؛ از این­رو، بر مبنای غزل او می­توان به تعداد معانی ثانوی استفهام افزود و در نهایت، ضمن رعایت اسلوب عنوان­گذاری علمی و با­ مسمّی به ارائة عنوان­های جدید و تعریف آن‌ها پرداخت. در این تحقیق با مطالعة غزلیات­حافظ به 615 سؤال دست­ یافته­ایم که از این تعداد 4 سؤال در معنای حقیقی به­کار رفته­است و دیگر سؤالات آن را  در 59 عنوان تقسیم نموده­ایم و به منظور تبیین و تطبیق شگرد پرسش­سازی حافظ با قرآن، در هر عنوان به ذکر یک آیه از قرآن و یک بیت از حافظ پرداخته­ایم.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

متن کامل

معانی ثانوی جملات خبری در آیاتی از سوره‌ی بقره

منظور از معانی ثانوی جملات ـ اعم از خبری یا انشایی ـ مقاصد و غرض‌هایی است که گوینده به خاطر آنها جمله را ایراد می‌کند و این غیر از معنی و مفهوم ظاهری جمله است؛ مثلاً در آیه‌ی شریفه‌ی «ربّ إِنّی وضعتُها أُنثی» که از زبانِ مادر حضرت عیسی(ع) بیان شده است، معنی ظاهری آیه، دختر بودن نوزاد است و منظور نهایی آن اظهار تحسّر و اندوهِ گوینده است از تولّد چنین نوزادی. در این مقاله آیات سوره‌ی مبارکه‌ی بقره از این د...

متن کامل

بررسی نشانه‌‌ها و شگردهای بیان معانی ثانوی در داستان‌‌های نجدی (با تکیه بر مجموعه داستان یوزپلنگانی که با من دویده‌‌اند)

یکی از مهمّ‌‌ترین هدف‌‌های پژوهش در زمینۀ متون ادبی، دستیابی به معنای ثانوی یا ضمنی متن است؛ زیرا این معنا برابر با ادبیّت متن است. معنای ثانوی، از راه زبان و عناصر گوناگونِ مرتبط با نوع ادبی بیان می‌‌شود که به طور کلّی و در اصطلاح، زبان آن متن نامیده می‌‌شود. در این جستار، در راستای بررسی زبان داستان کوتاه، معانی ثانوی به دو نوعِ اصلی و فرعی دسته‌‌بندی می‌‌شود؛ معنا یا معانی ثانوی اصلی که همان درون...

متن کامل

معانی تقدیم و تأخیر ساختارهای متشابه قرآن با تکیه بر تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه

در قرآن کریم آیاتی با ساختار مشابه وجود دارد که در این آیات، گاهی اسلوب تقدیم و تأخیر به کار رفته است و بی شک این اسلوب ها، حامل غرض خاصّی می باشند. با دقّت و بررسی تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه، متوجّه این مهم می شویم که عملکرد آنها در برخورد با این دسته از آیات، متفاوت بوده است. بازتاب تفسیر المیزان در پاسخگویی به تقدیم و تأخیر آیات متشابه لفظی، از تفاسیر دیگر بهتر است و پس از آن، عملکرد ت...

متن کامل

تبیین علل تکرار آیاتی از قرآن کریم

تکرار در کلام بشری به عنوان یک ابزار‘هرگاه در راستای تأمین هدف اصلی از وضع الفاظ‘ یعنی انتقال معانی قرار گیرد‘ مطلوب است و گرنه نامطلوب خواهد بود. در کلام الهی یعنی قرآن نیز پدیده تکرار حتی تمام الفاظ آیه دیده می شود. این تکرارها با چنین گستردگی از کدام نوع هستند؟ دو بخش این مقاله‘ پاسخگوی این سؤال اساسی است. در بخش اول‘ پس از آشنایی با مفهوم تکرار به طور کلی‘ ضمن برشماری و طبقه بندی انواع تکرا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 2

صفحات  59- 94

تاریخ انتشار 2017-07-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023